نوردرمانی در چه مواردی انجام میشود؟

فتوتراپی یا نور درمانی ، گونه‌ای از مراقبت‌های پوستی است که با هدف بهبود ضایعات پوستی و بهبود شرایط آن به کار گرفته می‌شود. این روش درمانی که دارای انواع و مقیاس‌های مختلفی می‌باشد دارای اثرات درمانی مختلفی است. نور درمانی (Light therapy) یا همان فتوتراپی (phototherapy) به استفاده از نور در معالجه بیماری‌های پوستی، اطلاق می‌گردد. نور خورشید عمدتاً از نور مرئی، ماوراءبنفش A و اشعه ماوراءبنفش (UVB) تشکیل شده است.

به‌عبارت‌دیگر در فتوتراپی برای پوست به روشی عملی و کاملاً کنترل شده ازاشعه های نور خورشید برای درمان ضایعات پوستی استفاده می‌گردد. به فتوتراپی یا نوردرمانی به طور کلاسیک هلیودرمانی (heliotherapy) نیز گفته می‌گردد. درگذشته و در مصر و یونان باستان اشکال مختلفی از این درمان انجام می‌گرفته است. طب کهن هندی هم درمانی از گیاهان و نور طبیعی خورشید را برای درمان عوارض پوستی مفید می‌دانسته است. همین‌طور در ادبیات کهن چینی هم استفاده از این روش در قرن دهم شواهدی وجود داشته است.

انواع فتوتراپی

انتخاب نوع فتوتراپی برای استفاده بستگی به نوع وضعیت پوست، پاسخ‌های قبلی به درمان و عوامل دیگر دارد. در مورد نوع فتوتراپی توسط متخصص پوست و مو صحبت خواهد شد و توصیه می‌شود.
2 نوع اصلی فوتوتراپی وجود دارد که عبارتند از :

1. فرابنفش B با پهنای باند: که در آن یک وضعیت پوستی با طیف UVB کامل درمان می‌شود. نمونه‌هایی از شرایط پوستی که توسط BBUVB درمان می‌شود، پسوریازیس و اگزما است.
2. فرابنفش B با باند باریک: که در آن فقط بخش کوچکی از طیف UVB برای درمان شرایط پوستی مانند پسوریازیس و اگزما استفاده می‌شود. NBUVB به ویژه برای پسوریازیس شدید، اگزما، بثورات نوری پلی مورفیک مؤثرتر است.

موارد استفاده از فتوتراپی

فتوتراپی استفاده‌های بسیاری دارد. ازجمله مهم‌ترین موارد استفاده آن برای ضایعات و مشکلات پوستی مانند موارد زیر است :

• پسوریازیس
• آکنه ولگاریس
• سایر بیماری‌های پوستی (اگزما، بثورات نوری پلی مورفیک، ویتیلیگو، مایکوزیس فونگوئیدز، لیکن پلان، درماتیت اتوپیک)
• کمک به بهبودی زخم

از دیگر موارد استفاده از فتوتراپی می‌توان استفاده از آن را برای مشکلات خلقی و اختلالات خواب همچون

• اختلال خلقی فصلی
• افسردگی غیر فصلی
• اختلالات ریتم شبانه‌روزی خواب
• بیماری پارکینسون

همچنین رفع زردی نوزادان از دیگر موارد کاربردهای درمانی فتوتراپی می‌باشد

نحوه اثر فوتوتراپی پوست

فوتوتراپی التهاب پوست را سرکوب می‌کند و تعادل سیستم ایمنی پوست را بازیابی می‌کند. درنتیجه، افزایش فشار سلول‌های پوستی کاهش می‌یابد. احتمالاً اقدامات مفید دیگری از فوتوتراپی وجود دارد که هنوز موردبررسی قرار نگرفته است.

افراد نامناسب انجام فتوتراپی پوست

• اگر وضعیت پوست شما در اثر تابش نور خورشید ایجاد شده یا بدتر شود.
• اگر زردودرما پیگمنتوزوم (xeroderma pigmentosum) دارید.
• اگر دارویی مصرف می‌کنید که سیستم ایمنی بدن شما را سرکوب می‌کند مانند سیکلوسپورین یا متوترکسات (ciclosporin یا methotrexate).
• در صورت بروز بیماری شدید کبدی یا کلیوی ممکن است از درمان PUVA استفاده نشود.
• اگر داروهایی مصرف می‌کنید که شما را در برابر نور خورشید حساس‌تر می‌کند.
• اگر باردار هستید (فقط برای PUVA).

مراقبت‌های فتوتراپی پوست

• در زمان استفاده از درمان فتوتراپی برای پوست لازم است تا مواردی را رعایت کنید. اجتناب از مصرف داروهایی که شما را نسبت به نور ماوراء بنفش حساس‌تر می‌کنند. همچنین در صورت مصرف داروهای جدید تجویز شده و یا خریداری شده و همچنین داروهای گیاهی می‌بایست این موضوع را به تجویزکننده و یا کارکنان فتوتراپی خود اطلاع دهید.
• مقادیر زیاد مواد غذایی مانند کرفس، هویج، انجیر، مرکبات، جعفری؛ این می‌تواند شما را نسبت به نور ماوراءبنفش حساس‌تر کند.
• محصولات معطر پوست.
• کرم‌ها، پمادها و لوسیون ها در روزهای درمانی غیر از مرطوب کننده‌ها، مگر اینکه توسط کارکنان فتوتراپی کنترل شوند.
• کوتاه کردن موها، زیرا ممکن است منجر به سوزش پوستی که قبلاً پوشانده شده است، شود.

عوارض جانبی کوتاه مدت فوتوتراپی

• قرمزی و ناراحتی (آفتاب سوختگی).
• پوست خشک و خارش دار.
• التهاب ریشه‌های مو ممکن است رخ دهد. این معمولاً خفیف است و باعث ایجاد ناراحتی قابل‌توجهی نمی‌شود و معمولاً نیازی به درمان یا قطع درمان UV نیست.
• با وجود نور ماوراء بنفش ممکن است یک بثور ناشی از نور آفتاب به نام بثورات نوری پلی مورفیک ایجاد شود.
• تاول در مناطقی از پسوریازیس.
• بدتر شدن بیماری پوستی.
• استفاده از درمان PUVA با قرص‌های psoralen ممکن است باعث حالت تهوع شود.

عوارض جانبی احتمالی طولانی‌مدت فوتوتراپی

• پیری زودرس پوست
• سرطان پوست

اگرچه پیگیری بیماران تحت درمان با UVB باریک هنوز خطر ابتلا به سرطان پوست را تشخیص نداده است، اما ممکن است با پیگیری به‌اندازه کافی طولانی از کسانی که در معرض اشعه شدید قرار گرفته‌اند، خطر مشخص شود.