اگزمای سرشتی چیست؟

اگزمای پوستی برای توصیف تمام حالت‌های قرمزی، خشکی، تاول، پوسته‌پوسته شدن، خارش، تغییر رنگ و ضخیم شدن پوست به کار می‌رود. اگزما انواع مختلفی دارد که نوع شایع آن اگزمای سرشتی است که به آن درماتیت آتوپیک نیز می‌گویند. در این بیماری بدون اینکه علت واضح و مشخصی وجود داشته باشد، پوست دچار التهاب، خارش و تحریک می‌شود. علائم اگزما اغلب روی صورت، دست‌ها و پاها دیده می‌شود؛ اما می‌تواند روی هر نقطه‌ای از بدن به وجود آید. اگزما در کودکان بسیار رایج است و ۲۰ درصد از نوزادان و کودکان خردسال به آن مبتلا هستند. این ضایعات ممکن است با خاراندن و تحریک دست نوزاد روی صورت، زخم شده و محل تجمع باکتری‌ها و عفونت شوند.

در این اختلال نواحی از پوست به طور دوره‌ای يا به دنبال تماس با عوامل تحریک‌کننده دچار خارش، قرمزی، التهاب، پوسته يا تاول‌های ريز می‌شود. خشک شدن پوست، آلرژن ها غذايی و محيطی، استرس، عفونت‌ها، آب‌وهوا و برخی محرک‌ها در بروز یا عود اگزما مؤثرند.

عوامل تشدیدکننده اگزمای سرشتی

پوست بیماران مبتلا به اگزمای سرشتی نسبت به بسیاری از عوامل می‌تواند واكنش نشان دهد: تغییرات سریع دمای محیط (سرما و گرما)، خشكی هوا، ورزش سنگین، برخی غذا، سایش با لباس، عفونت‌ها، آفتاب و استرس‌های عصبی از جمله این عوامل هستند. البته میزان حساسیت پوست نسبت به عوامل فوق در افراد مختلف متفاوت می‌باشد.

تشخیص اگزمای سرشتی

یک ضایعه خارش‌دار با خصوصیات فوق‌الذکر، همراه با یک تاریخچه خانوادگی از آلرژی، می‌تواند نشانگر بیماری اگزمای سرشتی باشد. درمان مناسب، به موقع و مداوم توسط یک پزشک پوست می‌تواند موجب آسودگی بیماری شده و نیز شدت و دوره بیماری را كاهش دهد. بیماری همیشه از یک الگوی معین پیروی نمی‌کند. ضایعات ممكن است در كف و پشت دست‌ها، انگشتان و یا حتی روی پاها پدید آیند. در این مناطق، ضایعات ضخیم شده، دلمه بسته و ترشح دار ممكن است سال‌ها وجود داشته باشند.

مراقبت‌های بیماری اگزمای سرشتی

افراد و والدين كودكان مبتلا به درماتيت آتوپيك بايستي نكات زیر را رعايت نمايند:

• سعي كنيد پوست را هميشه نرم نگه داريد. براي اين منظور روزانه چندبار پوست را با کرم‌های نرم كننده مانند وازلين چرب كنيد.
• تعداد دفعات استحمام را به حداقل مورد نياز كاهش دهيد و به هنگام استحمام ازكيسه و ليف استفاده نكنيد.
• براي شستشوي پوست از صابون‌های ملايم مانند صابون بچه و يا صابون گلیسیرين استفاده كنيد.
• می‌توانید بعد ازشستشوي كودك وي را چند دقيقه درآب حاوي نشاسته يا روغن زيتون قرار دهيد، سپس بدن وي را آبكشي نمایید وبا حوله نرم آب اضافي را خشك كنيد.
• بعد از خشك كردن بدن با حوله در حاليكه پوست همچنان نمناك است و قبل از آن كه کاملاً خشك شود با يك لايه وازلين آن راچرب كنيد.
• با استفاده از دستگاه بخور و يا سماور در حال جوش درصد رطوبت اتاق را افزايش دهيد.
• از لباس‌ها ، رختخواب و بالش نخي و پنبه اي استفاده كنيد و از مواد پشمي و پر استفاده نكنيد.
• از مصرف مواد غذايي بي ارزش وحساسيت زا مانند پفك، چيپس، لواشك، تنقلات، شكلات و كنسروهاي حاوي مواد افزودني و ادويه جات خودداری كنيد.
• ازبوسيدن شيرخواران با ضايعات صورت خودداري كنيد.
• كودكان را تا دو سالگي باشير مادر تغذيه كنيد.
• كودكان مبتلا به درماتيت آتوپيك نسبت به گزش حشرات حساسترند. بنابراين به خصوص در فصل گرم از پشه بند استفاده كنيد. پنجره ها را توري ببنديد و لباسها و رختخواب كودك را با آب جوش بشویید.
• براي شستشوي لباس‌های زير كودك از صابون‌های ملايم استفاده كنيد و بعد از شستشو آنها را به دقت آبكشي كنيد.
• ناخن‌ها كوتاه نگهداشته شوند و به هنگام خواب از دستكش نخي استفاده شود.
• هیچ‌گاه به طور سرخود از دارو به خصوص كورتونها مانند بتامتازن، دگزامتازن، پردنيزولون، تريامسينولون، كلوبتازول وفلوسينولون استفاده نكنيد.
• افراد مبتلا به درماتيت اتوپيك و والدين كودك مبتلا، بايستي به طور جدي از مصرف دخانيات خودداري كنند.
• در صورت تشديد ضايعات به پزشك مراجعه كنيد.

درمان اگزمای سرشتی

اهداف درمان شامل تلاش براي حذف التهاب و عفونت و حفظ و بازسازي سد لايه شاخي پوست با کاربرد نرم‌کننده، کاربرد ضدخارش‌ها براي کاهش آسيبي که خود شخص براي پوست گرفتار ايجاد مي‌کند و کنترل فاکتورهاي تشديد‌کننده است. بيشتر بيماران را مي‌توان در کمتر از ۳ ماه تحت کنترل درآورد.

محدوديت‌هاي غذايي

در ميان تعداد کمي از کودکان و بالغان مبتلا به درماتيت آتوپيک که به تست آزمون تحريکي غذا پاسخ مثبت دارند، تشديد ضايعات اگزمايي مشاهده مي‌شود. يک کودک مبتلا به درماتيت آتوپيک که به درمان‌هاي روزمره پاسخ نمي‌دهد، احتمالاً بيش از ۵۰ درصد امکان حساسيت غذايي دارد. وقتی‌که يک رژيم مناسب و با محدوديت برنامه‌ريزي شود و بيمار تحت آن رژيم قرار گيرد، بهبود باليني قابل‌توجه در عرض يکي دو ماه به وجود مي‌آيد. حساسيت غذايي معمولاً ناشي از تعداد محدودي آنتي‌ژن است و ممکن است پس از سال‌ها از بين برود. پس از خوردن غذاهايي که سرشار از هيستامين هستند، عود مشخص اگزماي آتوپيک در ۵۰ درصد بيماران گرفتار مشاهده شده است.

استروییدهای موضعی

درمان اصلی درماتیت آتوپیک استیروییدهای موضعی هستند. این داروها اگر بجا مصرف شوند عارضه‌ای در پی نخواهند داشت،از همین رو می‌بایست تنها برای دوره‌ای کوتاه و حتی‌الامکان تنها به هنگام فعال بودن بیماری (برای مثال به هنگام خارش و قرمزی) مصرف شوند.

این داروها یک یا دو بار در روز استفاده می‌شوند و در مورد برخی نواحی همانند پلک‌ها، زیر بغل و نواحی تناسلی می‌بایست با احتیاط بیشتری مصرف شوند.با بهبود یافتن بیماری مصرف استروییدهای موضعی می‌بایست قطع شود و نباید از این داروها به عنوان وسیله ای برای پیشگیری از بروز بیماری استفاده شود.

نمایش موضعی غیر استیروییدی

در برخی حالات خاص ممکن است داروهای ایمیونومدولاتور مثل تاکرولیموس و پایمکرولیموس که فاقد استرویید هستند، تجویز شوند.

سایر روش‌های درمانی

آنتی هیستامین‌های خوراکی همانند هیدروکسی زین یا دیفن هیدرامین و کلرفنیرامین اگرچه ممکن است تأثیر چندانی در خارش نداشته باشند؛ اما می‌توانند باعث خواب آرام‌تری برای بیمار شوند. استفاده از حمام کلر تحت شرایط معینی با کم کردن میزان عفونت‌های باکتریال می‌تواند در بهبودی بیماری کمک کند. در برخی شرایط خاص ممکن است استروییدها یا آنتی بیوتیکهای خوراکی نیز در درمان بیماری بکار روند.

پیشگیری از اگزمای سرشتی

• می‌‌بایست تا حد امکان از تماس با عوامل تشدیدکننده بیماری همچون محرک‌‌ها، صابون‌‌های قوی، گرمای زیاد، تعریق و مواد حساسیت‌زا پرهیز کرد.
• استفاده از مرطوب کننده‌ها به‌طور مستمر و بخصوص پس از استحمام به منظور نگاه داشتن آب در پوست از اصول مهم پیشگیری است.
• می‌‌توان از وازلین یا کرم‌های مختلفی که برای این منظور در دسترس است استفاده کرد. علاوه بر اينها رعايت نكات زير مي‌تواند بسيار کمک‌کننده باشد:

۱- از تغييرات ناگهاني حرارت و رطوبت در محيط بپرهيزيد.
۲- از تعريق يا گرماي بيش از حد پيشگيري كنيد.
۳- استرس را كاهش دهيد.
۴- از تماس با مواد ايجاد كننده خارش مثل پشم يا ساير محرك‌ها دور بمانيد.
۵- از صابون‌هاي قوي، پاک‌کننده‌ها يا ملاسما اجنتاب كنيد.
۶- از فاكتور‌هاي آلرژن محيطي مثل زوائد حيوانات، زباله و… اجتناب كنيد.
۷- غذا‌هايي كه باعث تشديد ضايعات می‌شوند، ميل نكنيد.

• اگزما چیست و علت ایجاد آن کدام است؟
  تاریخ انتشار : 1400-05-13تاریخ بروز رسانی : 1400-05-14


• درماتیت آتوپیک چیست و چگونه درمان میشود؟
  تاریخ انتشار : 1400-05-27تاریخ بروز رسانی : 1400-05-31