کهیر پوستی در بارداری نشانه چیست و آیا خطرناک است؟

کهیر یکی از رایج‌ترین عارضه‌های پوستی است که معمولاً به صورت لکه‌های قرمز جداجدا یا به هم پیوسته روی پوست خود را نشان می‎دهد. کهیر بارداری هم یکی از انواع نسبتاً شایع کهیر است که در دسته کهیرهای حاد قرار می‏گیرند. کهیرهای حاد برخلاف کهیرهای مزمن که روی پوست باقی می‌مانند، معمولاً بر اثر یک واکنش آلرژیک به عاملی بیرونی به وجود می‌آید و بعد از اتمام دوره‎ از بین می‌روند.

بیشتر خانم‌ها در بارداری اول خود کهیر پوستی را تجربه می‌کنند، به ویژه در سه ماهه سوم و آخر دوران حاملگی. این عارضه پوستی معمولاً به صورت ضایعاتی روی شکم و ران‌ها خود را نشان می‌دهد که خارش دارند.

علل کهیر در بارداری

علت دقیق کهیر مشخص نیست. با این حال، مطالعات نشان می دهد که یک زن باردار ممکن است به دلایل زیر، کهیر داشته باشد:

1. کشش شکم:

نوزادان سنگین یا بزرگ، فشار زیادی بر روی پوست می‌گذارند و به بافت ارتباطی آسیب می‌زنند. این کار با علامت‌هایی شروع می‌شود و بعداً باعث التهاب پوست می‌شود و در نهایت منجر به خارش پوستی می‌شود.

2. سیستم پرکار اعصاب:

کبد، دستگاه دفع سموم اولیه بدن است؛ اما هنگامی‌که مواد سمی بیش از حد مصرف می‌شود، نشانه‌هایی از تغییر رنگ پوست و جوش‌ها را به همراه دارد. کلیه‌ها خون بدن را تصفیه می‌کنند و مشهور هستند که نقش حیاتی در از بین بردن جوش‌ها ایفا می‌کنند.

همچنین شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهند پاک‌سازی خون، درمان کهیر را به همراه دارد. اگر کلیه‌ها قادر به انجام این کار بالقوه نباشند، ممکن است باعث خارش پوست شود.

3. انتقال سلول‌های جنینی:

سلول‌های Fetal به بخش‌های مختلف بدن مادر از جمله پوست انتقال می‌یابند. گاهی اوقات پوست شما با این سلول‌های جنینی به عنوان مواد خارجی رفتار می‌کند و باعث ایجاد واکنش می‌شود و خارش پوست را به همراه دارد.

انتقال سلول های پوست به احتمال زیاد در جنین‌های مذکر رخ می‌دهد. مشخص شد که 60% تا 70% زنانی که خارش پوستی دارند، دارای DNA مردانه در جوش پوستشان هستند.

علل دیگری نیز باعث بروز این عارضه در بدن می‌شوند مثل:

• شوره‌ی سر حیوانات
• برخی داروها
• مواد شیمیایی
• نیش حشرات
• گرده گل‌ها
• مواد غذایی مانند ماهی، صدف دریایی، آجیل، تخم مرغ، شیر و یا غذاهای دیگر
• قرار گرفتن در معرض آفتاب، سرما یا آب
• استرس روحی و عاطفی
• عرق کردن
• عفونت
• ورزش

البته نوعی کهیر شدید همراه با خارش به نام پاپول و پلاک‌های حاملگی وجود دارد که ممکن است در سه ماهه سوم ایجاد شود. این نوع معمولاً در جاهایی که پوست شکم کشیده شده و همچنین در اطراف سینه‌ها و پاها دیده می‌شود.

علائم کهیر پوستی در بارداری

کهیر بیشتر به صورت جوش‌های ریز گروهی روی بازوها، پاها و پشت ظاهر می‌شود. همچنین کهیر می‌تواند تغییر مکان دهد و به قسمت‌های دیگر بدن گسترش یابد. برخی از علائم و نشانه‌های رایج کهیر پوستی در دوران بارداری که به شناسایی وضعیت و کمک سریع پزشکی کمک می‌کنند، عبارتند از:

• ظاهر شدن جوش‌های برجسته در قسمت‌های مختلف بدن. این جوش‌های پوستی می‌توانند بسیار ناخوشایند و دردناک باشند.
• ایجاد خارش در سینه‌ها، ران‌ها، باسن و شکم. این قسمت‌های بدن مناطقی هستند که وزن بارداری در آنها جمع می‌شود؛ بنابراین باعث کشش پوست و ایجاد کهیر می‌شوند.
• خشکی شدید پوست در اطراف شکم، باسن و ران‌ها
• ایجاد جوش‌های ریز که می‌توانند قسمت‌های محدودی از بدن را درگیر کرده یا کل بدن را تحت تأثیر قرار دهند. این جوش‌ها می‌توانند تغییر مکان دهند. بااین‌حال، در بیشتر موارد جوش‌ها در اطراف پاها، دست‌ها و پشت مشاهده می‌شوند.
• تورم موضعی. کهیر پوستی می‌تواند منجر به تورم در ناحیه تحت تأثیر پوست شود.

تشخیص کهیر بارداری

کهیر بارداری (خصوصاً کهیر خارش‌دار PUPPP) به‌‌ شکل دانه‌های ریز قرمزرنگی است که با خارش و خشکی پوست همراه است. این دانه‌های ریز به شکل متقارن بر روی شکم گسترش پیدا می‌کنند و امکان دارد باسن، اندام‌های فوقانی و تحتانی، قفسه سینه و پشت را درگیر نمایند.

ضایعات کهیر بارداری همچنین در دست‌ها، پاها، کف دست‌ها، کف پاها نیز ظاهر می‌شوند و معمولاً صورت را درگیر نمی‌کنند. در کهیر بارداری تعداد ضایعات به‌سرعت افزایش پیدا می‌کنند. ممکن است ابتدا دانه‌های کهیر کوچک باشد و سپس درهم تلاقی پیدا کنند و بزرگ‌تر شوند. در این بیماری معمولاً تاول تشکیل نمی‌شود.

خارش ناشی از ضایعات کهیر متوسط تا شدید است و خراشیدگی به‌ ندرت دیده می‌شود. ضایعات به‌صورت پاپول‌هایی قرمز شروع می‌شوند که اغلب با هاله‌ای کمرنگ احاطه شده‌اند

درمان کهیر بارداری

برای کهیر، درمان کاملی وجود ندارد و پس از بارداری به طور خودکار درمان می‌شود. بهترین درمان برای کهیر بارداری، زایمان و به دنیا آمدن کودک است. معمولاً پس از زایمان، کهیر طی 1 الی 2 هفته درمان می‌شود و نیازی به درمان خاصی نیست؛ اما در مواردی خاص ممکن است که کهیر پس از زایمان نیز ادامه داشته باشد و درمان نشود.

مرطوب‌کننده ها

می‌توانید مرطوب کننده‌های تسکین‌دهنده خارش را بر روی پوست خود بمالید تا احساس ناراحتی شما را برطرف کند. از مرطوب‌کننده هایی که دارای ترکیباتی هستند که مناسب کودک نیستند، خودداری کنید.

استروئیدهای موضعی

یک کرم حاوی استروئید، مانند یک کرم هیدروکورتیزون یک درصد، در هر قسمت از لکه دار استفاده می‌شود، می‌تواند به کاهش خارش کمک کند. درحالی‌که این کرم‌ها در دوران بارداری تا حد زیادی بی‌ضرر هستند، همیشه قبل از استفاده از آنها با پزشک خود مشورت کنید. پزشک ممکن است استروئیدهای موضعی را نیز قوی‌تر تجویز کند.

آنتی‌هیستامین‌ها

این داروها می‌توانند خارش را تسکین دهند؛ اما همیشه قبل از مصرف با پزشک خود مشورت کنید. نمونه‌هایی از داروهایی که به طور کلی در دوران بارداری ایمن به نظر می‌رسند شامل دیفن هیدرامین و ستیریزین (Zyrtec) است.

حمام‌های رفع خارش

یک کمپرس خنک و مرطوب نیز ممکن است کمک کند. در ضمن اگرچه ممکن است مشکل باشد؛ اما در صورت امکان از خاراندن بثورات خودداری کنید. انجام این کار فقط باعث می‌شود علائم بثورات بدتر شود. در بعضی موارد، پزشک ممکن است استروئید خوراکی را برای تسکین درد و خارش همراه با این بیماری تجویز کند؛ اما این موارد معمولاً برای زنانی که دچار علائم شدید همراه با این بیماری هستند، از جمله خارش شدید و ناراحتی تجویز می‌شود.

حمام گرفتن و شستشو

شستشو و حمام دادن ناحیه کهیر با ترکیب آب و آرد جو و یا ترکیب آب و جوش‌شیرین می‌تواند خارش ناحیه را بسیار کمتر کند.

کمپرس سرد

کمپرس سرد می‌تواند التهاب و خارش کهیر را کم‌تر کند؛ اما انجام آن نسبت به روش‌های دیگر کمی سخت‌تر است.توجه داشته باشید که تا جایی که می‌توانید باید از خاراندن کهیر خودداری کنید تا ایجاد زخم و یا تاول نکند و علائم و تحریکات کهیر بیشتر نشوند. در مواردی که کهیر بارداری بسیار شدید باشد، برای تسکین علائمی مانند درد و خارش، پزشک ممکن است که استروئیدهای خوراکی را برای فرد تجویز کند.

خطر کهیر بارداری

کهیر بارداری معمولاً هیچ خطری برای مادر و جنین ندارد؛ اما به شدت مادر را دچار خارش پوست می‌کند و همین برای او آزاردهنده خواهد بود. بهتر است اگر دچار کهیر بارداری شده‌اید از درمان‌های خودسر و خانگی خودداری کنید و برای رفع علائم و خارش به پزشک مراجعه کنید تا پماد یا دارو تجویز کند. کهیر بارداری معمولاً در هفته‌ها یا ماه‌های آخر بارداری ایجاد می‌شود و بعد از زایمان هم از بین می‌رود. بنابراین برای از بین بردن علائم و خارش آزاردهنده ناشی از آن مصرف آنتی‌هیستامین و حتی داروهایی با دوز کم کورتون، منع نمی‌شود. نگران کهیر بارداری نباشید و تنها در صورتی دارو مصرف کنید که خارش آن، تحملش را سخت کرده است. علاوه بر این، کهیر هیچ‌گونه ناهنجاری مادرزادی یا پوستی در جنین ایجاد نخواهد کرد.