سلولهای بنیادی bulgue فولیکول مو

پيدايش و گسترش بیماری‌های مختلف در قرن اخير، مشكلات فراواني را براي ارائه‌دهندگان خدمات سلامت ايجاد كرده است. امـروزه بـا پيـشرفت فنـاوري، روش‌های جديـدي ازجملـه سلول درمانی، جايگزين درمان‌های قبلي گرديده و در برخي زمینه‌ها نيز بسيار كارآمـد و موفـق بوده‌اند. جهت استفاده از هر منبع سلولي، شناخت دقيـق آن منبـع ضـروري اسـت، لـذا در ايـن مطالعه، مروري بر متون علمي منبع جديدي از سلول‌های بنيادي بـالغ كـه در ناحیه‌ی bulge فوليكول مو وجود دارند، انجام گرفت.

مو از ضمايم پوست بوده و دو قسمت ريـشه و سـاقه دارد. دو سـوم پروگزيمـال ریشه‌ی مـو، فوليكول مو ناميده می‌شود كه توسط دو غلاف اپيدرمي و درمـي احاطـه شـده اسـت. غـلاف اپيدرمي شامل غلاف ریشه‌ای داخلي و خارجي است. غلاف ریشه‌ای خارجي در محل اتـصال عضله‌ی راست کننده‌ی مو و غده‌ی سباسه، برجستگي ناحیه‌ی بالج را ايجاد می‌نماید كه حاوي سلول‌های بنيادي می‌باشد. در فولیکول موی انسان، درست در زیر غده سبابه در ناحیه برجسته‌ای به نام Bulge، سلول‌های بنیادی مو قرارگرفته‌اند. هر بار که یک سیکل مو می‌خواهد آغاز شود یکی از این سلول‌ها وارد چرخه شده، تکامل‌یافته و پیاز مو را می‌سازد.

گاهی به علت وجود شرایط و مشکلات گوناگون و همچنین عدم آگاهی مردم از این عضو مهم، ممکن است فولیکول‌ها ضعیف و یا دچار آسیب‌های بسیار زیادی شوند. هرگونه آسیبی که به این عضو وارد شود، می‌تواند باعث ریزش‌های مقطعی و دائمی، شدید و یا خفیف و در نهایت ممکن است موجب طاسی سر فرد شود. به همین علت تمامی افرادی که حتی درگیر ریزش مو نیستند، می‌بایست تمامی موارد مربوط به فولیکول‌ها را بدانند تا در صورت بروز هرگونه مشکل آمادگی لازم را داشته باشند.

ساختار فولیکول مو

• Papila: این بخش که به فارسی «پستانک» ترجمه شده، در واقع به شکل حلقه‌های مویرگی است که شکل آن در واقع مانند یک بافت محکم می‌باشد. معمولاً تقسیم سلولی در این بخش بسیار بندرت و یا اصلاً اتفاق نمی‌افتد. اطراف پستانک را بخش دیگری بنام «ماتریکس مو» (که به آن در اصطلاحات علم پزشکی trichocytes نیز می‌گویند و در اصل مسئول تشکیل سلول‌های پایه‌ای جهت ساخت مو است) در بر گرفته است.
• Root Sheath یا غلاف ریشه مو: همانطور که از اسمش پیدا است یکی از بخش‌های مهم و پایه‌ای موها است. این بخش در اصل دارای دو بخش داخلی و خارجی می‌باشد. بخش خارجی غلاف ریشه، زمانی که عمل رنگ‌آمیزی «هماتوکسیلین و ائوسین» در ریشه موها صورت می‌گیرد، به‌صورت سلول‌های مکعبی شکل ظاهر می‌شوند.از طرف دیگر بخش داخلی این غلاف از سه قسمت تشکیل شده:

1. لایه هنل: سومین لایه داخلی غلاف ریشه است که از سلول‌های مکعبی تشکیل شده که درون آن هسته‌های تخت قرار دارند.
2. لایه هاکسلی: دومین لایه این بخش است که حاوی سلول‌های تخت و پایه‌ای پولک مانند هستند.
3. لایه سفت شده درونی (اصطلاحاً Cuticle): این بخش به بیرونی‌ترین بخش خارجی مو متصل است.

• Bulge یا برآمدگی: این بخش در واقع در بخش خارجی غلاف ریشه مو و درست در کنار ماهیچه Pili قرار دارد. (این ماهیچه کارش سر پا نگه داشتن و صاف کردن موها است که البته این کار به‌صورت ناخودآگاه صورت می‌گیرد. ماهیچه «پیلی» به بخش مرکزی فولیکول مو متصل است و زمانی که بر اثر سرما اصطلاحاً موها راست می‌شوند و یا فردی دچار برق گرفتگی شده و موهایش سیخ می‌شوند، این ماهیچه عمل می‌کند. همچنین این بخش که یکی از بخش‌های بسیار مهم و حیاتی مو است، شامل سلول‌های بنیادین می‌شود که با استفاده از آنها، باقی فولیکول‌های مو را با استفاده از سلول‌های جدید می‌سازد. از طرف دیگر این بخش در بهبود زخم‌هایی که در روی پوست سر ممکن است رخ دهد نیز نقش دارد.
• Cup یا جام: این بخش که اصطلاحاً در علم پزشکی به آن Infundibulum نیز می‌گویند، فولیکول‌های مو در آن رشد می‌کنند.
• غدد چربی: این بخش هم که احتمالاً با آن آشنایی دارید، مسئول ایجاد چربی‌های اطراف تارهای مو است که این چربی‌ها در واقع نوعی ماده روغنی است و برای محافظت و نرم ماندن موها و حتی پوست سر مفید است. طبیعتاً هر چه تراکم موها بیشتر باشد، تعداد غدد چربی موها نیز بیشتر است.
• گیرنده‌های حسی فولیکول مو: این گیرنده‌ها در واقع موقعیت و جهت موها را حس می‌کنند.

عملکرد فولیکول مو

واحدهای فولیکول موی بسیار زیادی بر روی پوست سر انسان قرار دارند که هرکدام به صورت مجزا باعث تولید و رشد تارهای مو می‌شوند. فولیکول‌های مو باعث تولید پیاز مو در نهایت تولید ریشه مو می‌شوند. در واقع فولیکول‌های مو می‌توانند با استفاده از مویرگ‌های خونی، مواد مغذی و مواد موردنیاز برای رشد تارهای مو را تأمین کنند. برخی از دانشمندان از فولیکول مو به عنوان محل زایش و تولد تارهای مو یاد کرده‌اند.
فولیکول‌های مو، بسیار حائز اهمیت هستند و هرگونه آسیب به آن می‌تواند باعث از بین رفتن آن و در نهایت ریزش موی شدید بدون جایگزینی تارهای موی جدید شود و در نهایت کم پشتی و یا کچلی و طاسی را به دنبال داشته باشد.

سلول های بنیادی بالج مو

مشخـصات اين سلول‌ها شناسايي شد و نشان داده شد كـه داراي قـدرت خود ترميمي طولانی‌مدت بوده و در احياي فوليكول مو و ترميم زخم شركت می‌کنند. اين یافته‌ها، بـالج را به‌عنوان زيـستگاه سلول‌های بنيادي فوليكول مـو واجـد شـرايط نمـود. ايـن سلول‌ها، توان بالقوه‌ی بـالايي بـراي تـرميم داشـته و به دلیل سـيكل طولانی‌مدت، در اپـيدرم به‌صورت خاموش باقي می‌مانند. آنهـا در محـيط آزمايـشگاه ظرفيت تمايزي خود را حفـظ می‌کنند.

ايـن سلول‌ها مـستقيماً بـه روش مكانيكي و آنزيمي جدا شده و كشت داده می‌شوند و به‌ویژه سلول‌های بنيـادي غني از CD200 هستند و مـسئول احيـاي پيوسته فوليكول مو در طول سيكل رشـد مـو هـستند. اين سلول‌ها در زيستگاه حاوي سلول‌های درم، مـستقر هستند. در طـول مرحله‌ی آنـاژن چرخه‌ی رشد مو، سلول‌های بنيـادي بـالج به‌صورت دوره اي در فواصل معين، به تمـامي انـواع سلول‌های فوليكول شامل اپـيدرم، سلول‌های قاعده‌ای غده‌ی سباسه، سلول‌های ماتريكس مو، غلاف ریشه‌ای داخلـي و خارجي، متمايز می‌شوند.

مزایای سلولهای بنیادی bulgue فولیکول مو

برخلاف سلول‌های بنيـادي جنينـي، سلول‌های بنيادي فوليكول مو، خطر سرطان‌زایی شناخته شده‌ای ندارند. مانند سلول‌های اتولوگوس مزيت ايمني دارنـد، در نقاط شناخته شـده بـدن انـسان قـرار گرفته‌اند و به‌آسانی قابل دسترسي هـستند. هـمچنـين به خاطر ظرفيت ذاتي براي خود تجديدي و چنـد ظرفيتي بـودن، بــه رده‌های مختلفــي تمــايز می‌یابند. ايــن مــوارد سلول‌های بنيادي فوليكول مو را علاوه بر احياي پوست و مو و تـرميم زخـم، كانديـد مناسـبي بـراي پزشـكي ترميمي می‌کند.

کاربرد سلول‌های بنیادی در کاشت مو

شرایط مختلفی که در مورد آنها تحقیق شده و نشان داده شده که کاشت مو توسط سلول‌های بنیادی یک درمان مؤثر می‌باشد، موارد زیر می‌باشند:

1. طاسی با الگوی مردانه که به طاسی آندروژنتیک مردانه شناخته شده است.
2. طاسی با الگوی زنانه که به طاسی آندروژنتیک معروف است.
3. طاسی سیکاتریسیل (Cicatricial alopesia) و طاسی فیبروزینگ پیشانی، شرایطی که در آن بافت‌های زخمی پس از تخریب فولیکول‌های مو، جایگزین آنها می‌شوند.

• برای رفع ریزش مو از چه روشهایی میتوان استفاده کرد
  تاریخ انتشار : 1400-05-17تاریخ بروز رسانی : 1400-05-17


• تقویت مو با پی آر اف (PRF)
  تاریخ انتشار : 1400-04-08تاریخ بروز رسانی : 1400-05-12